DOĞAYA KAÇIŞ

Hayatı ”İnto the Wild” filmine konu olan Christopher Mccandless‘in ölümünden sonra başlayan tartışmaları içeren bir yazı hazırlamaya çalışırken, kafamda ikinci bir yazı fikri oluştu.

Christopher Mccandless, Alaska vahşi doğasında 112 gün yaşadıktan sonra 30 kg.’a kadar düşmüş ve sonunda açlıktan ölmüştü. Bıraktığı günlüğe göre yenebilir bitkileri bulamamış, yaptığı tek bir denemede de zehirlenmişti. Bunun üzerine aramaktan vazgeçmiş ve sonunda açlıktan ölmüştü. Peki Mccandless’in yapabileceği hiç bir şey yok muydu? Elbette vardı? Bunlardan biri de çevresindeki bitkileri sabırla ”Evrensel Yenebilirlik Testi”’ne tabi tutmaktı.

”Evrensel Yenebilirlik Testi” bir bitkinin yenebilir olup olmadığını anlamaya yarayan, çok eski bir testtir. Eski Mısır’da kullanıldığı bilinmektedir. Bu testten bahsetmeden önce, bazı temel hususları bilmekte fayda vardır.

1. Doğadaki pek çok bitki türü zehirlidir.

2. Yenebilir bitkilerin, genellikle ona tıpatıp benzeyen, zehirli bir benzeri vardır.

3. Bir bitkinin bazı bölümleri yenebilirken, bazı bölümleri zehirli olabilir.

4. Bazı bitkiler çiğ yenildiğinde zehirli iken, pişirildiğinde yenebilir.

5. Bazı bitkiler sadece belirli bir mevsimde yenebilir.

”Evrensel Yenebilirlik Testi” kısa sürede yapılabilen ve sonuç alınabilen bir test değildir. Her test için minimum bir güne ihtiyaç vardır. Doğadaki çeşitliliği de göz önüne aldığımızda, teste tabi tutacağımız bitkileri bir ön elemeden geçirmekte büyük fayda vardır. Aksi takdirde pek çok nafile test yaparak, değerli zamanımızı boşu boşuna harcayabiliriz.

BİTKİLERDE ÖN SEÇİM:

1. Öncelikle, doğada bol olan bitkilere yönelin. Çünkü beslenme süreklilik gerektirir. Ender bulunan bitkilere yönelirseniz, test olumlu sonuçlansa dahi, kısa bir süre sonra tekrar aç kalır ve yeni bitkiler aramak zorunda kalırsınız.

2. Zehirli bitkilerin kesin olmamakla birlikte bazı benzer özellikleri vardır. Mümkün olduğunca aşağıdaki özelliklere sahip bitkilerden kaçınılmalıdır.

     a. Sütlü veya renksiz özsuyu olan bitkiler

     b. Bakla, fasulye ve ampul şeklinde tohumları olan bitkiler.

     c. Acı ya da sabunlu tadı olan bitkiler

     d. Odunsu yaprak ve gövdeleri olan bitkiler

      e. Başakları pembe, mor ve siyah olan bitkiler

      f. Parlak yapraklı bitkiler

     g. Üç yapraklı bitkiler

      h. Şeftali ya da badem kokan bitkiler

      ı. İnce tüylü ya da dikenli bitkiler

     j. Gölgelerdeki sarmaşıklar

     k. Meyveleri saydam olan bitkiler

     l. Beyaz ve sarı çiçekli/meyveli bitkiler

     m. Şemsiye şeklinde çiçekleri olan bitkiler

      n. Mantarlar

BU ÖZELLİKLERE SAHİP BİTKİLER MUTLAKA ZEHİRLİ DEMEK DEĞİLDİR. ANCAK ZEHİRLİ OLMA İHTİMALİ KUVVETLİDİR. BUNLARI TEST ETMEYE ÇALIŞIP ÇOK DEĞERLİ ZAMANI YİTİRMEKTENSE, BAŞTAN ELEMEK DAHA MANTIKLIDIR.

3. Eğer yanınızda, o bölgeye ait yenebilir bitkileri tanıtan resimli, fotoğraflı bir kitap varsa, oradaki yenebilir bitkileri bulmaya çalışın, ancak bulsanız da sakın test etmeden yemeyin.

4. Hayvanların, böceklerin yediği, kurtlanmış bitkiler bulursanız, bunları tercih edin. Bu tip bitkilerin zehirli olmama ihtimali kuvvetlidir. Ancak kurtlanmış bitkiler de çürümüş demektir ve sizi hasta edebilir. Aynı bitkinin kurtlanmamışını bulup testi onunla yapın. (ÖNEMLİ NOT. HAYVANLARIN YEDİĞİ / KURTLANMIŞ BİTKİLERİ TESTE TABİ TUTMADAN YEMEYİN. ÇÜNKÜ ZEHİRLİ OLMAMALARI KESİN DEĞİL, SADECE BİR İHTİMALDİR. ÇÜNKÜ BAZI CANLI TÜRLERİ, BİZİ ÖLDÜRECEK SEVİYEDEKİ BİTKİLERİ RAHATLIKLA  YİYEBİLİRLER.)

EVRENSEL YENEBİLİRLİK TESTİ:

1. Bir bitkiyi test etmeden önce 8 saat süre ile bir şey yemeyin. Eğer iyice temiz olduğundan eminseniz su içebilirsiniz. Eğer emin değilseniz su da içmeyin. Çünkü sudaki bakterilerin oluşturabileceği bir rahatsızlık, sizi yanlış sonuçlara götürebilir.

2. Parçalara Ayırma: Teste tabi tutatacağınız bitkiyi, kökü, gövdesi, yaprakları, tohumları ve çiçekleri  şekilde parçalara ayırın. Bunların her biri ayrı ayrı test edilmelidir. Çünkü bir bitkinin bazı kısımları zehirli olurken, bazı kısımları yenebilir. Örneğin kökü yenebilirken, yaprakları zehirli olabilir.

3. Dokunma testi: Teste tabi tutacağınız bitki parçasını, özsuyu çıkacak ve lapa haline gelecek şekilde iyice ezin. Sonra bu lapayı, derinizin ince ve hassas olduğu kol içine iyice sürün ya da bir bezle bağlayın. 15-20 dakika kadar orada tutun. Ondan sonraki 8 saat, cildinizde kızarıklık, yanma, kabarma gibi bir alerjik reaksiyon oluşup oluşmadığını gözleyin. Eğer alerjik reaksiyon oluşursa, hemen bol su ile o bölgeyi yıkayın ve testi durdurun. Eğer bir reaksiyon oluşmazsa testin bir sonraki aşamasına geçin.

4. Haşlama:  Dokunma testini geçmiş bitki kısmını, tekrar iyice ezip lapa haline getirin. Sonrada bu lapayı en az 20-30 dakika kaynatarak haşlayın. Çünkü bazı bitkiler çiğ olarak yenemezken, pişirilince yenebilir. Bu suretle pişirilerek yenebilecek bir bitkiyi eleme hatasından kurtuluruz.

5. Dudak Testi: Haşlanmış lapadan küçük bir parçayı dudaklarınıza sürün ve 3 dakika orada tutun. (Sakın ağzınızın içine almayın) Dudaklarınızda alerjik bir reaksiyon oluşup oluşmadığını gözlemleyin. Varsa testi durdurun, ağzınızı bol su ile iyice yıkayın. Yoksa bir sonraki aşamaya geçin.

6. Dil Testi: Küçük bir parça haşanmış lapayı dilinizin üstüne koyun, Çiğnemeden, ağzınızın içinde çevirip dolandırmadan 15 dakika dilinizin üstünde tutun. Bir reaksiyon oluşursa testi durdurun ve ağzınızı bol su ile iyice çalkalayın. Yoksa bir sonraki aşamaya geçin.

7. Çiğneme Testi: Dilinizin üstüne koyduğunuz bitki parçasını bu kez 15 dakika boyunca çiğneyin. Sakın yutmayın. Bir reaksiyon oluşup oluşmadığına bakın.

8. Yutma Testi: Küçük parçayı ağzınızda 15  dakika çiğnedikten sonra bir reaksiyon oluşmamışsa yutun ve sonraki 8 saat başka hiç bir şey yemeden bekleyin. Eğer bulantı, kusma, karın/mide ağrısı vb. bir olumsuzluk ortaya çıkarsa hemen testi durdurun, kusmaya çalışın ve bol bol su için. Eğer bir sorun yoksa bir sonraki aşamaya geçin.

9. Yeme Testi: Bir nescafe fincanının 1/4’ü kadar haşlanmış lapayı yiyin ve 8 saat tekrar bekleyin. Eğer bir sorun yoksa, test ettiğiniz bitki kısmı yenebilir demektir. Aynı bitkinin diğer kısımları için ayrı ayrı testleri tekrarlamak gerekir.

BU TESTLERDEN GEÇEN BİR BİTKİYİ YİYEBİLİRSİNİZ. MUHTEMELEN SİZİ ÖLDÜRMEYECEKTİR. ANCAK GENE DE YÜZDE YÜZ GÜVENEMEZSİNİZ. ÇÜNKÜ BİTKİLER ETKİSİ UZUN SÜREDE ORTAYA ÇIKAN TOKSİK MADDELER İÇEREBİLİR VE RAHATSIZLIKLAR UZUN SÜRE SONRA ORTAYA ÇIKABİLİR. O NEDENLE BAŞLANGIÇTA AŞIRIYA KAÇMADAN AZ MİKTARLARDA YİYİN. TESTLERE DEVAM EDEREK ÇEŞİTLİLİĞİ ARTTIRIN.

EĞER YANINIZDA GÜVENİLİR YİYECEKLER VAR İSE, BU TESTİN 8 SAATLİK BEKLEME BÖLÜMLERİNİ, UYKU PERİYODUNA DENK GETİRİP YAPABİLİRSİNİZ.