DOĞAYA KAÇIŞ

Doğa yürüyüşünde temel amaç avlanmak ya da meyve toplamak olmadığına göre, tüm yiyeceğinizi kendiniz taşımalısınız. Her ne kadar oltasını alıp balık avlayarak yürüyenler varsa da, sayıları çok çok az. Üstelik böyle bir durumda bile ihtiyaç olan diğer yiyecekler taşınmak zorunda.

Ülkemizde ki yürüyüş yolları, genelde  5-10 km. aralıklarla bir yerleşim yerinden geçiyor. Bu nedenle bir, bilemediniz iki günlük yiyecek taşımak çok rahatlıkla yeterli oluyor. Ancak yurt dışında ki pek çok yolda (Continental Divide, Appalachian Trail vb.), yerleşim yerleri çok daha seyrek. 10 gün boyunca tek bir yerleşim yerinden geçmediğiniz bölümler var. Bu da en az 10 günlük yiyecek taşımalısınız demek. İşte bu takdirde yiyeceklerin ağırlığı çok çok önemli bir hale geliyor.

Günlük yiyecek ihtiyacı, fiziksel yapınıza, yaptığınız faaliyete ve mevsime göre değişiklik gösterir. 1.90 lık birinin yiyecek ihtiyacı ile 1.60 lık birinin yiyecek ihtiyacı aynı değildir. Gene günde 15 km. yürüyen biri ile 30 km. yürüyen birinin ihtiyacı da aynı değildir. Ayrıca hava soğudukça, vücut ısınızı sabit tutmak için harcanan enerji ve dolayısıyla yiyecek ihtiyacınız artar.

75 kg ağırlığı olan bir erkeğin günlük ihtiyacı ortalama 2,400 kaloridir. Bu kişi günde 15 km. doğa yürüyüşü yapıyorsa ilave olarak 1,200 kaloriye, eğer günde 1000 metre de irtifa kazanıyorsa ilave olarak 600 kaloriye daha ihtiyacı olur. Yani toplam ihtiyacı günlük 4.200 kaloriye çıkar.

Bu verilerden hareketle, uzun süreli bir doğa yürüyüşünde ortalama olarak günlük 3500-4500 kaloriye ihtiyacımız var diyebiliriz. (Erkek için) Bu ihtiyaç doğru seçilmiş 1 kg. yiyecek ile (artı-eksi 250 gram) karşılanabilir.  Ancak siz ”Ben çok seviyorum, mutlaka karpuz yiyeceğim.” derseniz, her gün için 7.5 -10 kg. karpuza ihtiyaç duyarsınız. Bu da kabukları ile beraber 9-12 kg. lık bir karpuz demektir..

Sırt çantası hazırlarken gramların hesaplandığı uzun süreli bir doğa yürüyüşünde, yiyecek ağırlığının hesap edilmemesi elbette düşünülemez bile… Peki ihtiyacımız olan besini, mümkün olan en hafif  şekilde nasıl karşılarız?

Yiyecekleri seçerken dikkat edeceğimiz temel faktörler şunlardır.

1. Sağlayacağı enerji: Tüm besin maddelerinin sağladığı enerji miktarı aynı değildir. Örneğin karpuzun 150 gramı 57 kalori sağlarken, fındığın 45 gramı 286 kalori sağlamaktadır. O nedenle yiyeceklerimizi en yüksek seviyede enerji sağlayacak besinlerden seçmeliyiz.

2. Karbonhidrat, protein, yağ dengesi: Dengeli beşlenememek ciddi bir sorundur. Günlük ihtiyacımızın % 50-55’i karbonhidratlardan, % 15-20’si proteinlerden ve %  20-30’unun yağlardan oluşması gerekmektedir. O nedenle yiyecekleri seçerken bu dengeyi gözetmeliyiz.

3. Vitamin ve mineraller: Günlük 3 litre su kaybettiğimizde, su ile birlikte kaybolan tuz ve mineralleri yiyeceklerden geri alabilriz.  Ancak dağcılık ve doğa yürüyüşü gibi günlük su kaybının 5-7 litreyi bulabildiği ağır efor gerektiren faaliyetlerde mutlaka dışarıdan takviye almak gerekir. Bunun için özel elektrolit tabletleri kullanılabileceği gibi,  et suyu tabletleri ve toz içecekler de iyi bir seçenektir.

4. Ambalajı: Ambalaj yiyecek seçime etki eden önemli bir faktördür. Cam şişeler, kavanozlar çok ağırdır ve kesinlikle uzak durulmalıdır. Teneke kutular cam kadar olmasa da genede ağırdırlar ve mümkün olduğunca uzak durulmalıdır. Üstelik bunları bir çöp istasyonuna kadar geri aşımak zorundasınız. Alüminyum folyolar ise çok daha hafiftir. Bu nedenle alüminyum folyalarda paketlenmiş yiyecekler tercih edilmelidir. Örneğin teneke kutuda ton balığı yerine, paket ton balığı alınmalıdır. Ya da yiyecekleri orjinal ambalajından çıkarıp yeniden paketleyin. Bunun için şeffaf su geçirmez torbalar çok uygundur.

                                           Konserve                                                                                       Paket 

 Su geçirmez kilitli torba

5. Kurutulmuş olup olmadığı:. Besinlerin çok büyük bir kısmı sudan oluşmaktadır. Kurutulmuş ve su ilave ederek hazırlayabileceğiniz yiyecekler ağırlıkta çok önemli bir avantaj sağlar. Bu şekilde hazırlanabilen pek çok ürün piyasada satılmaktadır. Örneğin sıcak su ilave edilerek yapılabilen bir porsiyonluk makarnalar gibi. (Bunu özel fırınında kendiniz de yapabilirsiniz. Ancak ben pratik olmadığı düşüncesindeyim. Çünkü en fazla 2-3 günlük yiyeceğinizi kurutup yola çıkabilirsiniz. Fırını yanınızda taşıyamayacağınıza göre sahip olmanın pek bir anlamı yoktur.) 

6. Hacmi: Bazı hazır yiyecekler, çok hafif olmalarına rağmen ciddi bir hacim işgal ederler. Örneğin yukarda bahsettiğimiz sıcak su ilave edilerek yapılan makarna gibi. Bunlar hafif olmalarına rağmen hacimlidirler. O nedenle sırt çantamızın kapasitesine göre sınırlı adette alınmalıdırlar.

7. Damak Tadı: Kimi insanlar her şeyi yiyebilirken, bazıları da son derece yemek seçer. Hafif  olacak diye hiç sevmediğiniz yiyecekleri yanınıza almanızın da bir anlamı yok. Bu denge tutturulmalı.

8. Hazırlanma Kolaylığı: Yorgun argın o günkü yürüyüşünüzü  bitirip kamp kurduğunuzda, hazırlanması ciddi emek isteyen yemeklerle uğraşmak genelde zor gelecektir. O nedenle kolaylıkla hazırlanabilen hazır yiyecekleri tercih edin.

9. Kilo verme arzusu: Eğer yürüyüşten bir amacınız da kilo vermek ise taşıyacağınız yiyecek miktarını azaltabilirsiniz. Yiyecekte günlük 250 gramlık bir eksiltme, size haftalık 1 kg. lık zayıflama imkanı sunacaktır. (Bu elbette daha pek çok başka faktöre de bağlıdır.)

10. Maliyet: Elbette maliyete göre çok farklı seçenekler oluşturmak mümkün. Siz seçim yaparken bütçenize uygun alternatiflere yönelmelisiniz.