DOĞAYA KAÇIŞ

Sanırım geçtiğimiz yüzyılın en çok tartışılan dağcısıdır Tomo Cesen. 1990 yılında Himalayalarda çözülmemiş son problem olan Lhotse Güney Yüzünü solo olarak tırmandığını açıkladığında, dünya dağcılık camiasına adeta bir bomba düşmüş gibi oldu. Nasıl olmasın ki? 3350 metrelik bu kaya duvarını, içlerinde Messner ve Kukuczka‘nın da bulunduğu dünyanın en ünlü dağcıları denemiş, ancak başarılı olamamıştı. Sürekli kopan kaya ve buz parçalarının çıkışı imkansız hale getirdiği bu duvarı Tomo Cesen, gündüzleri bir kaya altına saklanarak, geceleri ise tırmanarak, solo olarak aştığını dünyaya ilan ediyordu.

İlk başlarda bu tırmanışa kuşku ile bakanlar olsa da, dünya dağcılık camiası genel olarak inandı. Çünkü Tomo Cesen gerçekten çok iyi bir kaya ve buz tırmanıcısı, aynı zamanda da deneyimli bir yüksek irtifa dağcısıydı. Bu Lhotse çıkışıyla da bir anda yaşayan bir efsaneye dönüştü.

Tomo Cesen 5 Kasım 1959’da, Yugoslavya’da (Slovenya) Kranj şehrinde dünyaya geldi. Tırmanmaya 16 yaşında, Kranj yakınında ki kayalıklarda başladı. Bir yıl sonra da Mont Blanc‘a tırmandı.

1979 yılında Güney Amerika’da yapılacak bir ekspedisyona davet edildiğinde, hiç düşünmeden okulu bırakıp And Dağlarına gitti ve Alpamayo güney yüzünün ilk tırmanışını yapan ekipte yer aldı.

1980 yılında Slovenya’nın en iyi dağcılarından biri olan Necj Zaplotnik ile ip birliğine girdi ve Avrupa’da pek çok önemli tırmanışlar yaptılar.

1983 yılında, Pamir Dağlarında ki 7495 metrelik Peak Communism‘e tırmanarak ilk yüksek irtifa tırmanışını yaptı. 1895 yılında Kangchenjunga’nın batı zirvesi olan Yalung-Kang‘a (8502 m.) düzenlenen bir Yugoslav ekspedisyonuna dahil edildi. Burada partneri Borug Bergant ile zirve yaptıktan sonra gece iniş yapmak zorunda kaldılar. 20 metrelik bir duvardan iple iniş esnasında, partneri Borug Bergant yorgunluk nedeniyle düşerek öldü. Tomo Cesen 8400 m.de, açıkta bivaklamak zorunda kaldı ve sabah sağ salim ana kampa dönmeyi başardı. Bu çok zor durumdan başarıyla kurtulmak onun kendine olan güvenini arttırdı.

1986 yılında, 4 gün içinde peş peşe Eiger, Büyük Joraslar ve Matterhorn‘un kuzey çıkışlarını solo olarak yaptı. Aynı yıl Broad Peak‘e (8047 m.) solo olarak tırmandı.

Bu arada K2 ve Lhotse Shar‘a iki başarısız girişimi oldu. K2 Dağında, büyük bir fırtına gelince 8025 metreden ana kampa sağ salim dönebildi. Kendisinden daha üst irtifada olan hiç kimse kurtulamadı.

27 Nisan 1989’da Himalayalarda ki dünyanın 32. yüksek dağı olan Jannu‘nun (7710 m.), 2700 metrelik bir kaya duvarı olan kuzey yüzünden solo olarak zirve yaptı. Bu çıkış o tarihe kadar Himalaya’larda başarılan en zor tırmanıştı. (5.10)

Jannu başarısından sonra Tomo Cesen gözünü Himalayaların son Problemi olan Lhotse Güney yüzüne çevirdi. Aylarca nasıl tırmanabileceğini araştırdı. Gündüz ısınmayla birlikte ortaya çıkan kaya ve buz çığlarından korunmak için gece tırmanmaya karar verdi. Gündüzleri güvenli bir kaya oyuğuna sığınarak geçirecekti. Ayrıca çok hızlı hareket etmesi gerektiğine ve bunun için solo olarak tırmanması gerektiğine karar verdi. 24 Nisan 1990’da saat 14.20’de Lhotse zirvesine vardı. Bu inanılması güç bir başarıydı.

Lhotse Güney Yüzü

Tomo Cesen artık bir yıldızdı… Slovenya halkı tarafından çok sevilen ve bir televizyon programı olan, efsane bir dağcı.

Ancak Tomo Cesen‘in tırmanışlarında bazı gariplikler de vardı. Tüm önemli tırmanışlarını solo olarak yapmıştı ve hiç bir görgü tanığı yoktu. Aşağıdan görülmesi ise, hep bulutların altında kalması nedeniyle hiç bir zaman mümkün olmamıştı. Tırmanışlarda ve zirvelerde hiç fotoğrafı yoktu. Çıktığı rotalarda hiç bir bolt ve sikke bırakmamıştı vb.

Lhotse çıkışına şüpheyle bakanlara karşı, zirveden Everest Batı vadisinin fotoğrafını çektiğini iddia etti ve bu fotoğrafları 1990 yılında Vertical Dergisi’nin 28. sayısında yayınladı. Ancak 1993 yılında fotoğrafların, Groselj adlı Sloven bir dağcıya ait olduğu ortaya çıktı. Üstelik fotoğraflar Lhotse’nin güney yüzünden değil, batı yüzünden ve zirvenin 200 metre altından çekilmiştir. Dergiye fotoğrafların bir ters basımı sunulmuştu. Tüm bunları Tomo Cesen’de kabul etmek zorunda kaldı.

Tomo Cesen dağcılık camiasında artık itibarını yitirmiş bir dağcıdır. Lhotse’de ortaya çıkan sahtekarlıktan sonra, diğer solo çıkışlarına da artık şüpheyle bakılmaktadır.